LAODİKEİA
 |
Denizli İli'nin 6 km.
kuzeyinde yer alan antik Laodikeia kenti coğrafi bakımdan çok uygun bir noktada ve
Lykos ırmağının güneyinde kurulmuştur. Kentin adı antik kaynaklarda daha çok
"Lykos'un kıyısındaki Laodikeia" şeklinde geçmektedir. Tarihçi Plinius'a
göre Laodikeia, önceleri Diospolis "Zeus'un şehri", daha sonraları da Rhoas
adını taşıyan bir köyün yıkıntıları üzerine inşa edilmiştir. Diospolis adı,
buradaki Zeus kültüne verilen önemin bir simgesidir. Rhoas adı ise, yerli Anadolu
dillerinden birine ait olabilir. Diğer antik kaynaklara göre ise, kent İ.Ö. 263-261
yılları arasında II. Antiokhos tarafından kurulmuş ve şehre Antiokhos'un karısı
Laodike'nin adı verilmiştir. Laodikeia, İ.Ö.1. yüzyılda, Anadolu'nun en önemli ve
ünlü kentlerinden biridir. Şehirdeki büyük sanat eserleri bu döneme ait olduğu
gibi, yine bu yüzyılda burada düzenlenen gladyatör döğüşleri şehre ayrı bir
önem kazandırmıştır. |
Roma İmparatoru Hadrianus, İ.S. 129
yılında şehri ziyaret etmiş ve buradan Roma'ya mektuplar yazmıştır. Yine bu
tarihlerde Romalılar, Laodikeia'yı Kibyra (horzum) conventusunun merkezi
yapmışlardır.Ünlü devlet adamı ve hatip Cicero, İ.Ö.50 yılında buraya gelmiş ve
kentin bazı hukuki sorunları ile uğraşmıştır. Romalılar Laodikeia'ya özel bir
önem vermişlerdir.
Kent ile Roma arasındaki ilişkilerin ne kadar iyi olduğunu gösteren diğer bir kanıt
da, İ.S. 90-146 yılları arasında bu kentte yaşadığı bilinen ünlü Zenon ailesinin
sahip olduğu mevki, servet ve imtiyazlardır. Nitekim, bu aileden olan Polemon adında
biri, Antonius tarafından Lykaonia, Kilikia ve Pontus'a yönetici olarak atanmıştır.
|
|
 |
Antik devirde Goncalı ve Eskihisar köyleri yakınlarında kurulmuş olan Laodikeia
kentinin hangi nedenle tümüyle terkedildiğini bilmiyoruz. Ancak, büyük depremlerin
bunda rol oynadığını tahmin etmek güç değildir. İ.S. 194 yılında meydana gelen
çok büyük bir deprem şehri yerle bir etmiştir. |
|
Yazıtlar ve sikkeler, Laodikeia'nın dini hayatı hakkında da bilgiler vermektedir.
İmparatorluk devrine ait çok sayıdaki sikke üzerinde görülen Zeus Laodiokos
figürü, bu kentte Zeus kültüne verilen önemin göstergesidir. Laodikeia'nın geç
devirlerine ilişkin bilgilerimiz çok sınırlıdır. Orta bölümde dördü kemerli,
dördü düz olmak üzere sekiz adet paye kullanılmıştır. |
 |
Birkaç metin bize, Hırıstiyanlığın başlangıç devirlerinde Laodikeia'nın durumu
hakkında bazı ipuçları veriyor. Diğer yerlerde olduğu gibi, burada da
Hırıstiyanlık, önce Yahudi toplumunu etkilemiştir.
Nitekim Küçük Asia'nın 7 ünlü kilisesinden birinin bu
kentte bulunması Hırıstiyanlığın burada ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Laodikya İ.S.IV. yy.da Ecumenikal Konseyi'nin toplandığı önemli bir
psikoposluk merkeziydi. Buna ek olarak, İncil'in son Bab'ının Vahiy bölümünde
zikredilen yedi kiliseden biri olarak adı geçmektedir. Latince "Halkın
Sesi" anlamına gelmektedir. "Ilık" ve "Geri Çevrilen"
adlarını da taşıyan kilise, XIX.yy.la kadar işlevini sürdürmüştür. Sütunlu caddenin güneyinde caddeye bitişik olarak inşa
edilmiştir. Sadece taşıyıcı bölümlerin bir kısmı ayakta kalmıştır. Ana girişi
batıdadır. |
Zeus
Tapınağı
Antik Laodikeia
kentinin sütunlu caddesinin doğu kesiminde, küçük tiyatro ile nymphaeum arasında
bulunmaktadır. Fakat sadece süsleme elemanlarının parçaları görülebilmektedir. |
| Büyük Tiyatro Antik şehrin kuzeydoğu tarafında, Grek tiyatrosu
tipinde araziye uygun olarak Roma tarzında yapılmıştır. Skene'si tamamen yıkılmış
olup, cavea ve orkestrası oldukça sağlam durumdadır. Yaklaşık 20.000 kişi
alabilecek büyüklüktedir.
Küçük Tiyatro
Büyük tiyatronun 300 m. kadar
kuzeybatısında yer almaktadır. Grek tiyatrosu tipinde araziye uygun olarak Roma
tarzında inşa edilmiştir. Skene'si tamamen yıkılmış olup cavea ve orkestrasında da
bozulmalar mevcuttur. Yaklaşık 15.000 kişi alabilecek büyüklüktedir. |
 |
Stadyum ve Gymnasium
Şehrin güney-batısında, doğu-batı
doğrultusunda uzanmaktadır. Stadyumun ek yapıları ile gymnasium bir bütünlük
teşkil edecek şekilde yapılmıştır. İ.S. 79 yıllarında yapılan stadyumun
uzunluğu 350 m., genişliği 60 m. dir. Amfiteatr şeklinde yapılmış olan yapının 24
basamaklı oturma sırası bulunmaktadır. Büyük bölümü tahrip olmuştur. İ.S.
2.yüzyılda yapılan gymnasium proconsul Gargilius Antioius tarafından inşa ettirilerek
İmparator Hadrianus ve eşi Sabina'ya ithaf edildiğine dair yazıt bulunmuştur.
 |
Anıtsal Çeşme
Kentin ana caddesi ile ara caddesi
köşesinde yer almaktadır. İki cepheli olarak yapılmıştır. Nişleri mevcuttur.
Bizans Döneminde onarım görmüştür.
Meclis Binası
Kentin güney-batısındadır. Dikdörtgen
planlı olan anıtsal yapı, doğu-batı istikametinde uzanmaktadır.
Ana giriş doğu cephesindedir. Bina
girişten itibaren dört bölümlü olarak kemer ve tonoz sistemi ile yapılmıştır.
Yapının üst kısımları tamamen, taşıyıcı unsurları ise kısmen yıkılmış ve
tahrip olmuştur. |
|
